Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy, jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego, albo jego zmianą,
wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa
tę nieruchomość, wójt, burmistrz lub prezydent miasta pobiera jednorazową
opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu
wartości nieruchomości.
Funkcją jaką pełni renta planistyczna jest swoiste odszkodowanie dla gminy w sytuacji, gdy na skutek
uchwalenia przez gminę planu miejscowego, dochodzi do zwiększenia się wartości
nieruchomości objętej tym planem. Opłata należy się jednak wyłącznie w
razie zbycia tej nieruchomości.